Những thành viên này dự định tải xuống hơn 85 triệu công bố khoa học từ trang web Sci-Hub và biến những công bố này thành nguồn học liệu mở.

Cư dân Reddit đặt mục tiêu “giải phóng khoa học” từ tay những nhà xuất bản vì-lợi-nhuận

Theo một báo cáo của Gizmodo, một nhóm người dùng Reddit (Redditors) đã chung tay tập hợp hơn 85 triệu bài báo khoa học từ trang web Sci-Hub và xây dựng một thư viện học liệu mở vững chãi khó có thể gỡ bỏ.

Trong hơn một thập kỷ qua, website Sci-Hub thường được nhắc tới là “trang Pirate Bay[1] của lĩnh vực Khoa học” khi cho phép người dùng truy cập tự do kho cơ sở dữ liệu khổng lồ gồm các bài báo khoa học vốn dĩ luôn bị giới hạn sau những bức tường phí (paywall). Không có gì đáng ngạc nhiên, Sci-Hub đã nhiều lần trở thành mục tiêu của các vụ kiện, và thậm chí một lần là mục tiêu điều tra của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ. Tài khoản Twitter của Sci-Hub gần đây đã bị đình chỉ theo chính sách chống hàng giả của trang mạng xã hội này và người sáng lập Sci-Hub, Alexandra Elbakyan cũng cho biết FBI đã truy cập vào tài khoản Apple của bà.

Giờ đây, một nhóm Redditors với tên gọi DataHoarder với cùng mục đích lưu trữ kiến ​​thức trong không gian kỹ thuật số đã đồng lòng tải xuống các công bố khoa học có sẵn trên trang Sci-Hub và lưu lại.

Sứ mệnh khiến khoa học trở thành nguồn mở và ‘không thể cấm đoán”

Trong một bài đăng vào ngày 13 tháng 5, những người kiểm duyệt của nhóm DataHoarder tuyên bố “đã đến lúc chúng tôi gửi cho Elsevier và USDOJ một thông điệp rõ ràng hơn về số phận của Sci-Hub và lý tưởng về khoa học mở. Chúng tôi là thư viện đúng nghĩa, chúng tôi sẽ không im lặng, chúng tôi sẽ không dừng lại và chúng tôi là tập thể rất nhiều người cùng chung lý tưởng.”

Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Như đã nêu, Sci-Hub lưu trữ hơn 85 triệu bài báo tương đương với dung lượng khổng lồ: 77 TB (1TB = 1000 GB). Để thực hiện nhiệm vụ này, nhóm hiện đang tuyển dụng nhân sự với mục tiêu khoảng 8.500 người cùng nỗ lực tải xuống toàn bộ thư viện Sci-Hub. Khi giai đoạn lưu trữ hoàn tất, nhóm dự định giải phóng tất cả dữ liệu đã tải xuống thông qua một trang web mã nguồn mở mới với cùng đặc tính “không thể cấm đoán”. Vào năm 2019, một cộng đồng Redditors khác đã thực hiện thành công một sứ mệnh gần như giống hệt bằng cách tải xuống và công bố 33 TB sách, bài báo khoa học từ Library Genesis, một trang web tương tự như Sci-Hub.

Nhóm DataHoarder tuyên bố đây hoàn toàn không phải là một sứ mệnh nhằm cho phép người dùng tiết kiệm chi phí để dễ dàng truy cập các bài báo đáng ra phải trả phí. Thay vào đó, đây là một “phi vụ giải cứu hướng tới Khoa học Mở”. Quỹ Biên giới Điện tử (Electronic Frontier Foundation) cũng chỉ ra, hơn một nửa tổng số xuất bản học thuật chỉ do năm nhà xuất bản kiểm soát. Tường phí cho các bài báo được giải thích là bù đắp cho khoản đầu tư của các nhà xuất bản này vào việc biên tập, quản lý và xuất bản. Tuy nhiên, sự thật là các tác phẩm thường được bình duyệt bởi các học giả mà không nhận thù lao từ nhà xuất bản; phần lớn nội dung được xuất bản trong các bài báo này ngay từ đầu cũng được tài trợ công khai, khiến nhiều người cho rằng kết quả nghiên cứu nên được công bố miễn phí. Đại học Harvard cũng đã cảnh báo vào năm 2012: phí đăng ký cho các tạp chí khoa học đang trở nên quá đắt đỏ. Do đó, các ấn phẩm truyền thông từ nhóm DataHoarder viết rằng sứ mệnh của họ là “giải phóng khoa học khỏi sự kìm kẹp của các nhà xuất bản vì lợi nhuận.”

[1] Trang web cho phép tải phim bản quyền miễn phí

Yến Chi dịch